اهمیت رنگ شناسی در طراحی لباس

شناخت رنگ های مختلف در طراحی لباس امری بسیار حائز اهمیت است، طراحان لباس حرفه ای باید با انواع رنگ ها و کاربرد آن ها آشنا باشند.

آشنایی با تعاریف مربوط به رنگ  و شناخت انواع رنگ ها ، تشخیص گرمی و سردی رنگ ها ، شناخت نمایه،قدرت و ارزش رنگ ها در طراحی لباس بسیار حائز اهمیت است که در این مقاله به آن می پردازم امیدوارم که مورد استفاده شما عزیزان قرار بگیرد.

رنگ چیست؟

رنگ یکی از عوامل مهم در طراحی لباس هست و ما تمامی دانش و تجربه خود را در جهان هستی با دو عنصر مهم فرم و رنگ به دست می آورد.

رنگ زمانی به وجود می آید که نور وجود داشته باشد.و هر طراح لباسی در آموزش سواد بصری بایداز اهمیت این موضوع مطلع و در ارائه کارهایش به آن توجه کامل را داشته باشد.

شدت نور دریافتی و عدم نابرابری آن در سه نوع سلول دریافت‌کننده نور رنگی،  قرمز، سبز و آبی در چشم باعث به وجود آمدن مفهوم رنگ در مغز می‌شود.

به هر مایع، شبهه مایع یا هر ترکیب صمغ مانندی که موقع اعمال شدن، لایه نازکی را جهت پوشاندن جسمی جامد ایجاد کند، رنگ می گویند.

توجه داشته باشید رنگ به صورت امواج نوری نمود می یابد. هرگاه نور سفید از یک منشور عبور کند به نورهای  رنگی به نام طیف رنگی تجزیه می شود. این اختلاف و تمایز رنگی که در طیف نور دیده می شود «رنگ مایه » نامیده می شود.

رنگ مایه درجات مختلفی از رنگ است که با نور منعکس شده از ماده رنگی ارتباط دارد. اصطلاح «رنگ سایه » یا «تُن » را غالباً نقاشان در معنای درخشندگی به کار می برند که درجه نسبی تیرگی و روشنی رنگ را مشخص می کند. «رنگ دانه » یا «رنگیزه » مواد رنگی ای هستند که رنگ های مختلف را در محیط پیرامون ما به وجود می آورند. رنگدانه که به آن «پیگمنت » نیز می گویند، به صورت جامد و نامحلول در آب موجود است و از آن با حلال استفاده می شود.

مفهوم رنگ:

• زندگی ما سر شار از رنگ است.
• جلوه های متنوع رنگ اهمیت زیادی در زندگی ما دارند و مفاهیم متفاوتی را در ذهن ما زنده می کند.
• رنگ در همه ابعاد زندگی ما  جاری می باشد و مفهوم آن به همان گستردگی مفهوم زندگی است.

یابه قول یوهانس ایتن:رنگ خود زندگی است.

مفاهیم و ویژگی های رنگ

جنبه توصیفی رنگ:

رنگ به عنوان یک  عنصر تجسمی برای توصیف موضوع، مثل نقش رنگ در نمایش و توصیف رنگ میوه ها  یا نمایش فصول سال و  یا رنگ در عکس های رنگین و آثار نقاشان طبیعت گرا به کار می رود.

جنبه نمادین و استعاری:

رنگ می تواند به عنوان یک عنصر نمادین و استعاری که ویژگی های باطنی و درونی یک  اثر را بر اساس موضوعات و مفاهیم مورد نظر هنرمند، برای انتقال معانی خاصی به کار گرفته شود.

مثال:

در بسیاری از آثار هنرمندان  که بر اساس موضوعات اعتقادی مذهبی وافسانه ای ساخته شده است کاربرد رنگ ها  عموما جنبه ای نمادین و استعاری دارند.

جنبه درونی وزیبا شناسانه:

بعضی مواقع از رنگ برای به نمایش گذاشتن ارزش های درونی وزیبایی ها و تأثیرات خود رنگ، بدون در نظر داشتن ارزش های استعاری وتوصیفی رنگ استفاده  می شود.

از این خصوصیات بیشتر در هنر معاصر استفاده  می شود.

از این خصوصیت رنگ به عنوان جنبه تزئینی هم  در بسیاری از محصولات صنایع دستی وهنرهای سنتی مثل ظروف،معماری،فرش،گلیم، طراحی پارچه ودوخت لباس استفاده می گردد.

هنرمندان همیشه از یک یا تعدادی از این جنبه ها در خلق اثر هنری خود استفاده و آن را  مورد تاکید قرارداده اند .

تأثیر رنگ در صنعت

یکی از عوامل اصلی ایجاد ارتباط بصری درهمه ی آثار مهم  گرافیکی,رنگ و نحوه ی کاربرد آن است.

ازبسته بندی گرفته که استفاده ی درست از رنگ می تواند سبب رونق بازار تجاری برای یک کالا بشود تا ترسیم و اجرای یک اعلان,یک نشانه یا طراحی روی جلد وتصویرسازی برای یک کتاب.

نقش رنگ در عکاسی و سینما نیز دارای اهمیت بسیار  چشمگیر است و نه تنها می تواند سبب ایجاد جذابیت و تاثیرگذاری بر مخاطب شود.

طراحان لباس هم از ویژگی های خاص فیزیکی و روانی رنگ برای ارزش گذاری هر چه بیشتر عناصر رنگی  و یا استفاده از رنگ در وضعیت خاص و یا هدف خاص برای رفع عیوب اندام استفاده و بهره کافی را می برند.که در یک بخش  جداگانه به آن می پردازم.

شاخصه های اصلی رنگ ها:

چشم انسان رنگ هارا براساس سه خصوصیت از یکدیگر متمایز می کند :

الف) به واسطه رنگین بودن خود رنگ ها که اصطلاحا به آن ته رنگ یا فام می گویند.
ب) به واسطه ی میزان تیرگی و روشنی رنگ ها.
ج) به واسطه ی میزان خلوص رنگ ها

مدل های رنگی

مد رنگی RGB

مدل رنگی RGB برای ایجاد تصویر در تلویزیون و مانیتور ها به کار گرفته می شود.]

در این مدل رنگی ,تمام رنگ ها از ترکیب3 رنگ(قرمز,سبز,آبی) تشکیل می شود.
با ترکیب رنگ های یاد شده که به آن ها رنگ های اصلی یا ابتدایی می گویند رنگ های دیگر یا ثانویه ایجاد می شود.
در طراحی لباس با نرم افزارها هم باید به این نکته توجه داشته باشیم که رنگ هایی که ما بر روی مونیتور می بینیم با چاپ آن کاملا متفاوت هستند.

مدل رنگی CMYK

مخفف4 رنگ(فیروزه ای,سرخابی,زرد,سیاه) است.

\ نمایشی یا منیتوری و تلویزیون ها  استفاده می شود. که برای کار ها RGBبرخلاف مدل رنگی

این مدل رنگی برای کار های چاپی استفاده می شود.

اصطلاحات رنگ( واژه نامه رنگ)

کروما  رنگ (Chroma)

نسبت شدت و ضعف رنگ  نسبت تمایز یک رنگ با رنگ خاکستری با همان روشنایی  میزان پرمایگی یک فام.

اطلس رنگ ( Color – Atlas (Color Chart مجموعه ای شامل اسامی، کد ها و نمونه های رنگ به عنوان راهنما

تعادل رنگ (C odor Balance) رنگ ها قدرت و خلوص رنگی متفاوتی با هم دارند به همین منظور برای داشتن تعادل در آن ها مقدار متفاوتی از هر رنگ مورد نیاز است.

ته رنگ  فام (Hue) رنگ پایه-  رنگ های قرمز، زرد، سبز یا آبی یا رنگ های حد واسط بین این رنگ ها

سیستم سیاره ای (P lientery System) نام یکی از سیستم های رنگی که توسط آلبرت ونل در سال1983 ارائه شد.

ارزش  مقدار  والر (Value)نسبت روشنی و تیرگی یک رنگ

اصطلاحات مربوط به  رنگ ها

شدت رنگ: رنگ‌ها می‌توانند مات و کدر و یا درخشنده و شفاف باشند که به این خاصیت شدت رنگ می گویند البته با اضافه کردن رنگ خاکستری به هر رنگی شدت آن کم می شود و مات تر به نظر می رسدو

اشباع رنگ: خلوص کامل رنگ را اشباع رنگ می گویند به شکلی که هیچ رنگ سفید یا مشکی آن اضافه نشده باشد.

رنگ های مونوکرومیک(تک رنگ): ردیف رنگ با سفید شده و یا سیاه شده و خاکستر شده همان رنگ را می‌گویند.

رنگ های مکمل: به ترکیب دو رنگ مکمل در چرخه رنگ که می تواند با سیاه،سفید و یا خاکستری ترکیب شود این ترکیبات می تواند در چند مرحله انجام شود و تعداد رنگهای بینابین بیشتری را ایجاد کند.

رنگ های هم خانواده(هم جوار): ترکیب دو رنگ هم خانواده در چرخه هم رنگ که می‌تواند این ترکیب با سفید سیاه و یا خاکستری هم باشد و یا دارای ته رنگ های مشترک باشند مانند زرد سبز،زرد و زرد و نارنجی

اشباع(فشردگی)رنگی: نشان دهنده درجه نزدیکی یک رنگ به رنگ خالص( ناب ) مربوط به آن است.

گونه رنگی: سرخ،سرخ است ولی گونه های مختلف دارد:سرخ شنگرف،سرخ طیف نور خورشید،سرخ قرمز،سرخابی و….. همانند سرخ رنگ های دیگر هم سرد،گرم و معتدل دارند.

خاکستری های بی رنگ: به خاکستری هایی می‌گویند که از ترکیب سیاه و سفید به دست می آیند:خاکستری های رنگی: به رنگ های غیر اشباع که درجه درخششان به گونه های مختلف کم شده خاکستری رنگی می گویند.

چرخه رنگ ایتن: چرخه‌ای که سه رنگ اصلی در مرکز ،رنگ های ثانویه در اطراف و مرحله های تغییر رنگ و تبدیل آن ها به یکدیگر را نشان می‌دهد.

رنگ های اصلی و ثانویه: به رنگ هایی که نمی توان آن ها را  از ترکیب سایر رنگ ها را به دست آورد رنگ های اولیه،  آغازین یا تجزیه ناپذیر می گویند. مانند آبی و قرمز زرد

 از ترکیب دو رنگ اولیه ، رنگ های ثانویه به وجود می آیند.  مانند نارنجی بنفش

رنگ های ثالث(رنگ های میانه):از ترکیب یک رنگ اصلی و یک رنگ ثانویه و یا دو رنگ ثانویه به وجود می آیند

میانه های رنگی(پاساژ های رنگی):  به رنگ هایی می گویند که باعث می شود یک ارتباط منطقی بین رنگ ها ایجاد شود که این ارتباط عبارت است از: میانه های رنگی دو رنگ همجوار

میانه های رنگی دو رنگ غیر همجوار

میانه‌های رنگی تیره و روشن

رنگ های اصلی:

رنگ های اصلی سه رنگی هستند که از ترکیب هیچ رنگی به دست نمی آیند و همهٔ رنگ‌ها را می‌توان با ترکیب این رنگ ها بدست آورد.

 رنگ‌های اصلی شامل قرمز، آبی و زرد می‌شوند.

رنگ های درجه دوم یارنگ های  ثانویه:

رنگ های سه گانه ای را كه از ترکیب دو رنگ اصلی به وجود می آیند. این رنگ ها عبارت اند از:

نارنجی = زرد + قرمز

سبز = زرد + آبی

بنفش = آبی + قرمز

معروف ترین مشخصه رنگ های درجه دوم ناخالصی و كمی نورانیت آنها نسبت به رنگ های اصلی و اوّلیه است.

رنگ های درجه سوم:

رنگ های شش گانه ای كه از مخلوط كردن رنگ های اصلی (آبی ـ قرمز ـ زرد)  و رنگ های درجه دوم (سبز ـ نارنجی ـ بنفش) به دست می آیند را رنگ درجه سوم می نامند.

به عبارتی دیگر از ترکیب یک رنگ اصلی( اولیه)  با یک رنگ فرعی( ثانویه)  رنگ های درجه سوم به دست می آیند.

رنگ های مکمل:

رنگ های مکمل به رنگ هایی گفته می شود که در دایره رنگ روبه روی هم و یا به عبارتی دیگر به صورت قطر روی دایره رنگ ایتن قرار دارد وقتی دو رنگ مکمل در کنار هم قرار می گیرند تاثیرگذاری آن ها به روی هم بیشتر هست  و باعث درخشش و قدرت رنگ فام ما خواهد شد.

زرد مکمل رنگ بنفش

آبی مکمل رنگ نارنجی

قرمز مکمل رنک سبز

و مثل دو زوج هم دیگر را تکمیل می کنند.

البته مکمل های ترکیبی هم داریم که بعدا در مورد آن صحبت خواهیم کرد.